Bệnh trĩ ngoại hình thành do giãn quá mức của búi tĩnh mạch trĩ ngoài, nằm phía dưới đường lược ở ống hậu môn. Búi trĩ ngoại luôn thường trực ở rìa hậu môn, gây vướng víu, khó chịu.
Trĩ ngoại nếu không được điều trị có thể biến chứng tắc mạch, huyết khối hoặc nhiễm trùng, gây đau nhức, lở loét thậm chí hoại tử. Trĩ ngoại có biến chứng phải điều trị bằng phẫu thuật.
Dấu hiệu của bệnh trĩ ngoại
Bệnh trĩ ngoại có thể được chia thành nhiều loại khác nhau, dấu hiệu bị trĩ ngoại cũng sẽ đa dạng hơn so với trĩ nội. Trĩ ngoại dễ phát hiện hơn so với trị nội, vì luôn nằm thường trực ở rìa hậu môn. Các dấu hiệu bị bệnh trĩ ngoại bao gồm:
– Đi ngoài ra máu tươi: Do táo bón kéo dài, chèn ép vào búi tĩnh mạch trĩ, gây chảy máu khi đi dại tiện, chảy máu tươi hoặc chỉ là phân dính máu.
– Đau rát hậu môn: Búi trĩ ngoại luôn thường trực ở rìa hậu môn, nên rất vướng víu, khó chịu. Nếu búi trĩ có huyết khối gây tắc mạch có thể đau nhức dữ dội, thậm chí hoại tử. Còn búi trĩ nhiễm khuẩn thì có thể đau, lở loét, chảy dịch…
– Mảnh da thừa hậu môn: Một số trường hợp trĩ ngoại, sau giai đoạn cấp có thể bị nghẹt, rồi tiêu dần để hình thành mảnh da thừa hậu môn. Mảnh da thừa không đau, nhưng không tiêu đi hoàn toàn mà luôn thường trực ở hậu môn cũng gây ra khá khó chịu, nhất là ở tư thế ngồi.
Nguyên nhân gây trĩ ngoại
Có nhiều nguyên nhân gây bệnh trĩ, các nguyên nhân chính bao gồm:
– Táo bón kinh niên: Khi bị táo bón, thường xuyên phải rặn mạnh khi đi đại tiện, làm các tĩnh mạch ở vùng hậu môn trực tràng bị chèn ép, giãn ra, lâu ngày hình thành búi trĩ.
– Chế độ ăn không phù hợp: Thực phẩm cay như ớt, hạt tiêu, hành, tỏi, thức ăn nhiều đạm, bánh ngọt, ăn mặn,…Các chất kích thích như rượu, bia, nước ngọt có ga, café, hút thuốc lá….có nguy có gây táo bón, giữ nước, ức chế nhu động đường tiêu hóa, giãn tĩnh mạnh búi trĩ, rất dễ hình thành bệnh trĩ.
– Phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai là một trong những đối tượng có nguy cơ bị trĩ cao nhất. Khi mang thai, sẽ làm tăng lưu lượng máu trong cơ thể, làm giãn nở các tĩnh mạch, trong đó các búi tĩnh mạch yếu ớt ở hậu môn rất dễ bị giãn, căng phồng lên.
Thai nhi càng lớn, khả năng chèn ép vào các tĩnh mạch chậu, làm ứ máu từ nửa dưới cơ thể, đây cũng là nguyên nhân làm giãn các búi tĩnh mạch trĩ.
Thai nhi còn chèn ép vào đại tràng, trực tràng, làm giảm nhu động ruột, giảm lưu thông trong lòng đại tràng. Ngoài ra, khi mang thai nhiều chị em xu hướng ít vận động, ngồi nhiều, thậm chí nằm suốt cả ngày,… hai yếu tố này làm tăng nguy cơ táo bón ở phụ nữ mang thai. Chính táo bón là thủ phạm hàng đầu của bệnh trĩ.
Sự gia tăng của các nội tiết tố khi mang thai, đặc biệt là progesterone khiến các thành tĩnh mạch dễ bị giãn. Progesteron còn làm chậm nhu động ruột, đóng góp vào nguy cơ gây táo bón.
– Đại tiện không đúng: Thói quen nhịn đi đại tiện, làm phân ứ đọng lâu trong lòng đại tràng, đại tràng thường xuyên hút nước ở chất thải trong ống tiêu hóa, phân khô cứng và càng khó đẩy ra ngoài. Rặn mạnh khi đi đại tiện, đại tiện không đúng tư thế, cũng là nguyên nhân làm cho búi tĩnh mạch trĩ giãn căng, là tác nhân gây bệnh trĩ.
– Quan hệ tình dục qua đường hậu môn: Quan hệ qua đường hậu môn rất dễ bị tổn thương, làm giãn thành hậu môn, gây áp lực và chèn ép lên hệ thống tĩnh mạch trĩ, có nguy cơ rất cao hình thành bệnh trĩ.
– Tư thế làm việc không đúng: Do đặc thù công việc, nhiều người làm việc ngồi nhiều, đứng lâu, mang vác vật nặng,… các tư thế làm việc như vậy kéo dài sẽ gây giảm nhu động ruột, tăng nguy cơ gây táo bón, căng giãn các búi tĩnh mạch trĩ.
– Người cao tuổi : Ở người cao tuổi, các chức năng co bóp của đại tràng, trương lực cơ trơn đại tràng, cơ thắt hậu môn và dây chằng bị suy giảm đáng kể, gây rối loại đại tiện. Ngoài ra, hệ thống tĩnh mạch hậu môn – trực tràng bị suy yếu, rất dễ làm căng giãn búi tĩnh mạch trĩ.
Người cao tuổi thường ít vận động hơn do tình trạng sức khỏe giảm sút, do mắc bệnh mạn tính như đau khớp, thoái hóa khớp, chân yếu,… chỉ muốn nằm hoặc ngồi một chỗ, ít đi lại. Hậu quả là nguy cơ cao bị táo bón và ứ máu ở các búi tĩnh mạch trĩ.
– Bệnh lí hậu môn trực tràng: Các bệnh lí vùng hậu môn trực tràng như viêm loét ống hậu môn, nứt kẽ hậu môn, rò hậu ôn, u trực tràng, polyp trực tràng,… cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bệnh trĩ.
Điều trị bệnh trĩ ngoại
Trĩ ngoại nói chung là nhẹ, dễ phát hiện, điều trị cũng dễ hơn so với trĩ nội. Trĩ ngoại không biến chứng chỉ cần điều trị bằng nội khoa mà không cần phẫu thuật.
– Điều trị cơn trĩ cấp:
Trường hợp mà trĩ ngoại đang gây chảy máu cấp, ngứa rát hậu môn hoặc sưng nề,…. Thì phải điều trị ngay bằng thuốc để giảm triệu chứng. Các thuốc có thể dùng:
+ Daflon 500mg: Ban đầu dùng liều 6 viên mỗi ngày chia 3 lần, sau đó duy trì liều 4 viên, chia 2 lần tùy theo đáp ứng, dùng kéo dài 2 – 4 tuần, hoặc đến khi triệu chứng được cải thiện.
+ Ginkor Fort: Ngày uống 4 viên, chia 2 lần, dùng kéo dài 2 – 4 tuần, hoặc khi triệu chứng được cải thiện.
Tuy nhiên thuốc tây chỉ làm cắt cơn trĩ cấp mà không thể điều trị tận gốc bệnh trĩ. Nếu muốn điều trị tận gốc cần kết hợp với điều trị bằng thảo dược.
– Sử dụng các thảo dược thiên nhiên để điều trị trĩ ngoại:
Để điều trị bệnh trĩ ngoại an toàn và hiệu quả, nên sử dụng các bải thuốc từ thảo dược có chứa Diếp cá, Đương quy, Rutin, Nghệ có tác dụng nhuận tràng, tăng sức bền thành mạch, kháng viêm.
Đặc biệt nghệ nên bào chế dưới dạng Meriva tức là Curcumin phospholipid, giúp tăng khả năng hấp thu tới 30 lần so với Curcumin từ nghệ thông thường, nhờ đó tăng tác dụng kháng viêm, nhuận tràng, mau lành các tổn thương do bệnh trĩ gây ra.
Tuy nhiên việc sử dụng các thảo dược trên không phải đơn giản vì khó tìm mua, đồng thời mất nhiều thời gian sắc thuốc mới có thể sử dụng, hiệu quả không cao vì liều lượng không đủ. Vì vậy, các nhà khoa học đã bào chế bài thuốc trên thành dạng viên uống, có trong sản phẩm TPCN An Trĩ Vương, giúp người bệnh dễ dàng sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh trĩ.
Đối với bệnh trĩ ngoại có biến chứng, như đau nhức, huyết khối, tắc mạch, lở loét, nhiễm trùng….thì có chỉ định phẫu thuật. Nhưng bệnh trĩ khả năng tái phát rất cao, ngay cả khi đã phẫu thuật, cho nên sau khi phẫu thuật vẫn phải thực hiện các biện pháp điều trị nhà, kết hợp với thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt.
Độc giả có thể gửi câu hỏi liên quan đến bệnh trĩ ngoại về hòm thư điện tử: suckhoe@benhtri.net.vn để được PGS.Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Nhâm tư vấn, giải đáp hoặc liên hệ tới số điện thoại: (024) 39 959 969–1900.1259 để được các chuyên gia tư vấn miễn phí.
